31 Baanzekerheid

dit is een persoonlijke samenvatting

Baanzekerheid

Bij baanzekerheid belooft de overheid aan iedere gekwalificeerde werkzoekenden een baan. Dit voorstel komt voort uit de bevinding dat kapitalistische economieën het kenmerk hebben van chronische onvrijwillige werkloosheid.

Het loon- en suppletie pakket wordt door de nationale overheid ingesteld en dient als een ondergrens voor de lonen in de gehele economie. Als de bodemprijs van de arbeid eenmaal is bepaald, kan de hoeveelheid arbeid die de overheid belooft te kopen met de conjunctuurcyclus gaan meebewegen. Als gevolg daarvan beweegt het overheidstekort automatisch contracyclisch, met precies de juiste hoeveelheid om volledige werkgelegenheid te behouden.

Voorstanders van baanzekerheid beweren dat de voordelen ervan verder reiken dan alleen het creëren van banen. Het wegwerken van de werkloosheid zal helpen bij de aanpak van ermee samenhangende sociale en economische problemen zoals armoede, ongelijkheid, misdaad, echtscheiding, huiselijk geweld, discriminatie, geestesziekte en drugsgebruik.

De bestaande sociale programma's dragen het stigma van afhankelijkheid zonder ervoor te zorgen dat wie wil werken ook werk vindt.

Door van werkgelegenheid en niet alleen van inkomen een recht te maken, zal een baanzekerheid aan wie wil werken een mogelijkheid bieden om productief te participeren in haar of zijn gemeenschap. De voordelen van zo'n programma zijn niet beperkt tot de deelnemers. Baanzekerheid zal ook de arbeidsomstandigheden in de privésector verbeteren: omdat werknemers uit de privésector altijd de mogelijkheid hebben om in de baanzekerheid te stappen, zullen privé werkgevers gedwongen worden om loon, extra's en voorwaarden aan te bieden, die op zijn minst in verhouding zijn tot die van het programma. Baanzekerheid dient dus een verscheidenheid aan beleidsdoelstellingen. Met betrekking tot ‘degrowth’ bijvoorbeeld, kan de baanzekerheid een vierdaagse werkweek starten, en zo druk zetten op de privéwerkgevers om te volgen. Tenslotte kan, bij baanzekerheid, het werk worden gericht op het verschaffen van noodzakelijke publieke goederen en diensten die niet door de privésector worden geleverd.

De gangbare wijsheid stelt dat volledige werkgelegenheid en prijsstabiliteit onverenigbare doelen zijn, want krappe arbeidsmarkten zetten opwaartse druk op lonen en prijzen. Zo wordt werkloosheid gezien als de noodzakelijke prijs, die betaald wordt voor het bestrijden van inflatie. Maar voorstanders van baanzekerheid beweren dat het programma de prijsstabiliteit juist laat toenemen door het creëren van een buffervoorraad van werknemers die in het programma werkzaam zijn, wat soepelere arbeidsmarkten toelaat bij volledige werkgelegenheid. Immers de overheid belooft om alle arbeid, aangeboden tegen een bodemprijs, te kopen en arbeid aan de privésector te verkopen tegen elke prijs boven de bodem. De buffervoorraad van de werknemers in de baanzekerheid werkt als een reserveleger van werknemers, wat de flexibiliteit biedt die een dynamische economie nodig heeft.

Op korte termijn biedt baanzekerheid een middel om de schijnbare tegenstelling tussen arbeid en milieu, waarmee kapitalistische maatschappijen geconfronteerd worden, te verzoenen. In tegenstelling tot traditioneel beleid dat vertrouwt op het verhogen van de totale vraag en versnelde groei om de werkgelegenheid te stimuleren, garandeert baanzekerheid volledige werkgelegenheid, ongeacht de omvang van de totale vraag. Werkgelegenheid ontkoppelen van de totale vraag zorgt voor volledige werkgelegenheid, zelfs als de groei ophoudt of negatief wordt.

Op langere termijn kan baanzekerheid een transitiepad bieden, weg van de bestaande, ecologisch- en sociaal-destructieve vormen van productie op basis van winst in de vorm van geld, in de richting van een systeem dat georganiseerd is rond het voldoen aan fundamentele sociale en ecologische behoefte. De meest veelbelovende eigenschap van de baanzekerheid is dat die niet ingeperkt wordt door winst. Werknemers onder baanzekerheid kunnen worden ingezet om gelijk te doen dat democratisch geacht wordt maatschappelijk waardevol te zijn.

Dat zou onze opvatting van werk kunnen verbreden en dingen omvatten als: kinderen opvoeden, zorgen voor ouderen en zieken(zie zorg), onderwijs, herstel van de habitat, gemeenschapstuinieren, de kunsten, enzovoort. Als baanzekerheid zodanig is baanzekerheid en open en uitbreidbaar beleidsinstrument dat alle andere voorgestelde maatregelen voor ‘degowth’ kan aanvullen, ondersteunen of omvatten.