Ontgroei, de inhoudsopgave (hyperlinks)
- 01 Verantwoording
- 02 Voorwoord
- 03 Inleiding
Deel I, Zienswijzen
- 1 Anti-utilitarisme
- 2 Bio-economie
- 3 Ecologische rechtvaardigheid
- 4 Maatschappelijk metabolisme
- 5 Stromingen van het milieudenken
- 6 Politieke ecologie
- 7 Ontwikkeling, kritiek op
- 8 Steady-state economie
Deel II, De kern
- 9 Autonomie
- 10 Bruto binnenlands product
- 11 Commons
- 12 Convivaliteit
- 13 Dematerialisatie
- 14 Denkbeeld, dekolonisatie van het
- 15 Dépense
- 16 Depolitisering ('het politieke')
- 17 Eenvoud
- 18 Emergie
- 19 Entropie
- 20 Geluk
- 21 Groei
- 22 Grondstofgrenzen
- 23 Jevons-paradox (reboundeffect)
- 24 Kapitalisme
- 25 Neomalthusianen
- 26 Piekolie
- 27 Ramppedagogie
- 28 Sociale grenzen vd groei
- 29 Vermarkting
- 30 Zorg
Deel III, De actie
- 31 Baanzekerheid
- 32 Back-to-the-landers
- 33 Basis- en maximuminkomen
- 34 Coöperaties
- 35 Digitale commons
- 36 Eco-gemeenschappen
- 37 Nieuwe economie
- 38 Geld, publiek gecreëerd
- 39 Gemeenschapsmunten
- 40 Indignados (occupy!)
- 41 Nutopisten
- 42 Ongehoorzaamheid
- 43 Post-normale wetenschap
- 44 Schuldaudits
- 45 Stadstuinen
- 46 Vakbonden
- 47 Werkverdeling
Deel IV, Allianties
Epiloog
dit is een persoonlijke samenvatting
Ontwikkeling, kritiek op...
Het is onmogelijk een definitie te geven van ontwikkeling.
Voor velen is ontwikkeling de enige strategie waardoor arme landen kunnen moderniseren.
Voor anderen is het een ‘opdracht’ van de rijke kapitalistische landen aan de arme landen en dient het om die reden te worden bestreden.
Voor weer anderen is het, naast zijn economische effecten, een door het Westen uitgevonden gedachtegang voor de culturele overheersing van de niet-westerse samenlevingen dat als zodanig moet worden ontmaskerd.
Voor veel gewone mensen over de hele wereld werd ontwikkeling ofwel een weerspiegeling van hun streven naar een waardig leven óf een uiterst destructief proces, waarmee zij wel moeten samenleven. En niet zelden is het beide tegelijkertijd.
Over het geheel genomen kun je stellen dat ontwikkeling een recent historisch proces is dat sociale economische politieke en culturele aspecten omvat.
Tot aan de oorlogsjaren bestond het concept ontwikkeling niet in de huidige betekenis. Daarna werd het gezien als het kopiëren van geslaagde maatschappelijke vormen van activiteiten naar achtergestelde gebieden, zowel binnen een land als over de wereld.
De komst van wereldwijde instituties of een systeem zoals Bretton Woods (een financieel-economisch akkoord dat in 1944 tussen 44 landen werd gesloten) zorgde ervoor dat ontwikkeling ‘het’ instrument werd om de derde wereld te gaan helpen met hun ontwikkeling.
Pas toen ontwikkeling, gekoppeld werd aan besparingen en investeringen - de zogenaamde kapitaal-efficiëntie - werd het een proces waarbij ontwikkeling stevig werd ingeburgerd en geassocieerd werd met groei.
Er waren verschillende visies op ontwikkeling zoals de liberale en de marxistische, maar alle gingen ze uit van groei die was gebaseerd op de weldadige effecten van kapitaalwetenschap en technologie.
De eerste twijfels rezen toen gesteld werd dat de wortels van de onderontwikkeling in derdewereldlanden te vinden waren in de samenhang tussen
- de externe afhankelijkheid van arme landen van rijke landen,
- de interne uitbuiting van de armen door de rijken binnen die landen
- en niet een vermeend gebrek aan kapitaaltechnologie of moderne waarden.
Pas in de laten jaren 90 kwamen vragen op wat de toekomst was van een eeuwigdurende groei.
Twee belangrijke gebieden waar in dit kader debatten over worden gevoerd, zijn de begrippen BuenVivir (collectief welzijn, Goed Leven) en de rechten van de natuur.
Dat de vanzelfsprekendheid van groei nu ter discussie staat, kun je onder andere zien aan het gegeven dat de millenniumdoelstellingen nog wel uitgingen van groei, maar de SDG’s, Sustainable Development Goals, vaak aangeduid met Global Goals, gaan niet meer uit van groei.
Het is nog zoeken, maar voor de meeste denktanks is het duidelijk dat de gangbare ontwikkeling met als uitgangspunt groei, een ontwikkeling die door het neoliberalisme wordt geboden, géén optie is voor een goede toekomst.