48 Buen vevir

dit is een persoonlijke samenvatting

Buen vivir

De term Buenvivir (goed leven) is afkomstig uit Zuid-Amerika. Buen vivir brengt gevarieerde vragen en alternatieven, van meer oppervlakkige tot diepere, t.a.v. de uitgangspunten en praktische basis voor ontwikkeling.

Er kunnen drie gebruikswijze onder het label Buen vivir worden onderscheiden.

1. een algemeen gebruik. Dit wordt gebruikt in algemene kritieken op verschillende vormen van gangbare ontwikkeling. Denk aan klokkenluiders bij bedrijven die vervuilen.
2. een restrictief gebruik. ( beperkt gebruik ) Dit is een meer fundamentele kritiek op het hedendaagse kapitalisme. Een kritiek die vraagt om een andere, post-kapitalistisch soort ontwikkeling. Deze vragen zijn diepgaand en brengen een discussie teweeg over verschillende soorten wenselijke ontwikkeling.
3. inhoudelijk gebruik; Een radicale kritiek op alle vormen van ontwikkeling en een consequente verdediging van alternatieven, die zowel post-kapitalistisch als post-socialistisch zijn, die uitgaan van een ander basis dus. Dit is de oorspronkelijke betekenis van buen vivir, terwijl de twee formuleringen hierboven meer recent zijn.

Buen vivir komt in zijn inhoudelijk gebruik het meest overeen met het gedachtegoed van ‘degrowth’, aangezien andere uitwerkingen nauwkeuriger worden omschreven als ‘ontwikkelingsalternatieven’. Dat wil zeggen, als instrumentele uitwerkingen die fundamentele ideeën niet ter discussie stellen, zoals de noodzaak van industrialisatie, de mythe van de vooruitgang of te dualiteit die de samenleving scheidt van de natuur. In vergelijking daarmee vormt Buen vivir een ‘alternatief voor ontwikkeling’.

Inhoudelijke verdedigt Buen vivir de diversiteit van kenniswijzen. De dominantie van westerse ideeën wordt vervangen door ‘een bevorderen van inter-culturaliteit’ waarbij westerse ideeën niet verworpen worden, maar gezien worden als een van de vele mogelijkheden. De scheiding van de samenleving en de natuur wordt niet erkend en wordt vervangen door een verwijzing naar het belang van uitgebreide gemeenschappen. Gemeenschappen die ook kunnen bestaan uit verschillende levende wezens of elementen van het milieu in de context van bepaald gebied.

Het gaat daarbij om de erkenning van intrinsieke waarde in de natuur. Dat is dus een breuk met de heersende westerse gedachten. Bovendien verwerpt mijn Buen vivir de ‘instrumentalisering’ van de natuur door de mens.

Buen vivir is geen terugkeer naar het verleden. Veel meer confronteert het de huidige gang van zaken met de toekomst. (Denk aan de uitdaging om door de westerse ‘bril’ de diepgang te begrijpen van visies van niet-westerse gemeenschappen waarin niet-menselijke aspecten zitten).Voorbeeld hiervan betreft de verkenningen van een transitie naar milieurechtvaardigheid, op basis van mensenrechten van de derde generatie (kwaliteit van leven of gezondheid) naar ecologische rechtvaardigheid, met name op basis van de rechten van natuur die onafhankelijk van zijn menselijke waardebepalingen.

Buen vivir wordt niet voorgesteld als een eenheid of een academische discipline of een plan van aanpak. Het is een set van ideeën en gevoeligheden die op een ander niveau wordt ingezet, bijvoorbeeld als een ‘politieke filosofie’.

In tegenstelling tot ontgroei heeft Buen vivir, vanwege zijn intercultureel perspectief, meer ambitieuze doelstellingen, die te plaatsen zijn in het veranderen van hedendaagse ‘cosmos-visies’ van mens, maatschappij en natuur.